Ο Χρήστος Δημούλας μίλησε με τη Βαγγελιώ Καρακατσάνη με αφορμή την κυκλοφορία του παραμυθιού της «Έρημο Κλουβί», με εικονογράφηση της Εύας Μελά, από τις εκδόσεις Ατέχνως.

— Βαγγελιώ, καλοτάξιδο το νέο παραμύθι σου ”To Έρημο κλουβί”. Με μια πρώτη «ανάγνωση» πρόκειται πραγματικά για μια ξεχωριστή δουλειά και ως ιστορία, και ως εικονογράφηση.

Νομίζω ότι το παραμύθι μου «Το έρημο κλουβί» είναι το καλύτερο έργο μου μέχρι σήμερα κι ελπίζω να διαβαστεί και να αγκαλιαστεί από πολλούς πολλούς αναγνώστες. Πράγματι η εικονογράφηση και η αισθητική επιμέλεια της έκδοσης από την διακεκριμένη εικαστικό Εύα Μελά, την οποία ευχαριστώ γιατί έδωσε ζωή στην ιστορία μου, θα έλεγα ότι έδεσε θαυμάσια με την αλληγορική ιστορία μου που αφορά μεγάλους και μικρούς, κι έτσι έχουμε ένα θαυμάσιο από κάθε άποψη αποτέλεσμα. Όταν είδα το παραμύθι μορφοποιημένο από τον Φιλιππίδη Πέτρο δεν σας κρύβω ότι κι εγώ εντυπωσιάστηκα. Δεν περίμενα τόσο καλό αποτέλεσμα. Και φυσικά σημαντικό ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα ως προς την εξέλιξη της ιστορίας έπαιξαν τόσο τα ανίψια μου Ιάκωβος και Μάριος που με βοήθησαν στην ολοκλήρωσή της γι’ αυτό και τους το αφιερώνω, όσο και η επιμελήτρια της έκδοσης Αλεξάνδρα Παπαναστασίου με τις στοχευμένες παρατηρήσεις της αλλά και τις διαδραστικές ασκήσεις στο τέλος του βιβλίου.

Συνολικά, όλοι οι παραπάνω συνεργάτες των εκδόσεων «Ατέχνως» μαζί με τον εκδότη μου Ηρακλή Κακαβάνη, συνεργαστήκαμε για αρκετό καιρό, το παιδέψαμε πολύ, για να έχουμε ένα άψογο αποτέλεσμα. Θα ήθελα τέλος, πέρα από όλους τους παραπάνω, να ευχαριστήσω τις εταιρίες «IRIS ΒΙΟ», «FRESH SNACK» και «HAL PLAST» που συνέβαλαν στην προσπάθειά μας να δώσουμε στους αναγνώστες μια έκδοση καλαίσθητη και ωφέλιμη.

— Ποια είναι τα μνήματα που εκπέμπει «Το έρημο κλουβί»; Γιατί πρέπει να το αγοράσει ένας γονιός για το παιδί του;

Καταρχήν τα παιδιά , μέσα από μια πρωτότυπη θέλω να πιστεύω ιστορία με πρωταγωνιστές τα πουλιά, θα βρεθούν μπροστά σε διλήμματα που θα κληθούν να απαντήσουν στην ενήλικη ζωή τους, όταν οι καταναγκασμοί -με όποια μορφή- θα βαραίνουν στις επιλογές τους. Ταυτόχρονα το «Έρημο κλουβί» είναι ένα μάθημα αισθητικής και καλαισθησίας με τα εξαιρετικά σχέδια που έφτιαξε η Εύα Μελά εμπνευσμένη από την ιστορία. Και τέλος, υπάρχει στο τέλος ένα διαδραστικό παράρτημα (ας το πούμε έτσι) με το οποίο τα παιδιά εξοικειώνονται με το βιβλίο γενικότερα.

Πέρα όμως από αυτή τη «χρηστική» αξία, «Το έρημο πουλί» έχει πολλές αναγνώσεις. Εστιάζει στα διαχρονικά μηνύματα της Ελευθερίας, της Δικαιοσύνης, της Φιλίας, της Αλληλεγγύης, του Αλτρουϊσμού. Το παραμύθι μου «λέει» ένα καθαρό όχι στον ανταγωνισμό, το φόβο, την ανασφάλεια και την αποξένωση. Αυτά τα μηνύματα θα συγκινήσουν τα παιδιά και θα τα τσιγκλήσουν να ζήσουν την περιπέτεια μέχρις ότου ανακαλύψουν μέσα από την ιστορία την ουσία αυτών των πανανθρώπινων αξιών.

Οι αναγνώστες θα έχουν την ευκαιρία να «καθρεπτιστούν» μέσα από το παραμύθι μου, να ταυτιστούν με τον ένα ή τον άλλο ήρωα και να δουν καλύτερα πλευρές της ζωής που μας κρατούν καθηλωμένους και φοβισμένους, με το κεφάλι σκυμμένο. Θα έχουν την ευκαιρία να κάνουν μια ενδοσκόπηση αλλά και να συνειδητοποιήσουν ότι η Ελευθερία έχει τίμημα, ότι το οικονομικό πλέγμα του συστήματος είναι τέτοιο που για «ένα κομμάτι ψωμί» πρέπει να πουλήσεις την ψυχή σου. Η επιλογή λοιπόν να είσαι ελεύθερος και δυνατός, δεν είναι μια απλή υπόθεση, δεν την κατακτάς αν δεν αγωνιστείς, αν δεν σηκώσεις το κεφάλι με ότι αυτό συνεπάγετε για τον καθένα.

—  Aλήθεια, γιατί έρημο κι όχι γεμάτο όμορφα, καλλίφωνα, χρωματιστά πουλιά;

Είναι ένας τίτλος που διεγείρει τα συναισθήματα και σου κεντρίζει το ενδιαφέρον. Γιατί «έρημο»; Γιατί θα μπορούσε να ήταν μονάχο κι ακατοίκητο, απομονωμένο κι εγκαταλελειμμένο κι αυτό το τελευταίο είναι που θα ήθελα να προσδιορίσω καλύτερα με την έννοια ότι κανείς δεν νοιάζεται πια γι’ αυτό, δεν το φροντίζει και δεν να ασχολείται μαζί του. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται είναι στη «μέση του πουθενά».

Τι θα συμβεί αν περάσει κατά τύχη από κει ένα πουλάκι; Εδώ ακριβώς ξεκινά η περιπέτεια του κλουβιού… Θα συνεχίσει να είναι μόνο κι έρημο ή θα βρει συντροφιά και κατανόηση;

— Μετά το πρώτο σου παραμύθι ”Το άτακτο αστεράκι με το κόκκινο σκουφάκι”, τώρα αυτό. Άραγε τι θα ‘λέγε σ’ ένα έρημο κλουβί το άτακτο αστεράκι σου;

Το άτακτο αστεράκι εάν έβρισκε στο δρόμο του το έρημο κλουβί θα λυπόταν που ήταν μόνο κι έρημο και ίσως να επέλεγε να του κάνει παρέα… Ίσως να χόρευε γι’ αυτό τον χορό των αστεριών…

Το μόνο βέβαιο είναι ότι θα φώτιζε κάθε βράδυ τον ουρανό δείχνοντας στο έρημο κλουβί πως μπορεί μέσα στο σκοτάδι, όταν το θέλουμε, να δημιουργούμε έστω μια χαραμάδα φωτός…

— Πόσο συμβάλλουν στην ομορφιά του κόσμου τα παραμύθια;

Τα παραμύθια καλλιεργούν τη φαντασία, τα συναισθήματα και το αισθητικό κριτήριο του αναγνώστη. Με αυτά ταξιδεύεις σε κόσμους άγνωστους, φανταστικούς, αλλά και όμορφους, όπου όλα μπορεί να συμβούν. Από αυτή τη σκοπιά, βοηθούν να ομορφαίνει κάπως ο άδικος κόσμος που μας περιβάλει.

Ταυτόχρονα βοηθούν τον αναγνώστη να καθρεπτιστεί μέσα σ’ αυτά αποκαλύπτοντας πτυχές του εαυτού του, οδηγώντας σε μεγαλύτερο βάθος την ενσυναίσθηση του.

Στον κόσμο των παραμυθιών μπορείς να βουτάς στα εσώψυχά σου αλλά και να πατάς σταθερά στη γη, να ονειρεύεσαι άλλους κόσμους, πιο δίκαιούς, πιο ανθρώπινους.

— Σ’ ένα παραμύθι εμπνεόμενο από την Κρήτη στην οποία γεννήθηκες και μένεις, τι τίτλο θα έβαζες;

Το παράπονο της Αρετούσας.

Δεν ξέρω αν θα είναι παραμύθι ή μια ιστορία με μαντινάδες πάντως το έχω στο μυαλό μου και έχω φτιάξει υλικό που μπορώ να δουλέψω ώστε να εκδοθεί και να τιμήσω έτσι την ιδιαίτερη πατρίδα μου.

— Εκτός από τα παραμύθια εντρυφείς γενικά στην Λογοτεχνία που αγαπάς και στην οποία δημιουργείς. Ποιo από τα είδη της σε εκφράζει περισσότερο και γιατί;

Νομίζω ότι γενικά μου ταιριάζει περισσότερο η μικρή φόρμα, παρότι έχω δοκιμάσει και μεγαλύτερες όπως το μυθιστόρημα «Στη ρίζα του αετού» ή το αντιφασιστικό θεατρικό έργο «Λευκή δαντέλα» που δουλεύω τώρα. Γενικά νομίζω ότι περνάω σε μια φάση καλλιτεχνικής ωριμότητας καθώς κάθε τελευταίο έργο που εκδίδεται νιώθω ότι μου ταιριάζει περισσότερο, ότι καθρεπτίζει καλύτερα από τα προηγούμενα τη Βαγγελιώ.

Σίγουρα είναι πιο εύκολο, πιο άμεσο και ίσως πιο εύπεπτο στις μέρες μας ένα μικρό διήγημα ή ένα ποίημα, όπου η χρήση του διαδικτύου λειτουργεί ανασταλτικά για τον αναγνώστη στο να μελετήσει ένα μεγαλύτερο έργο.

— Υπάρχουν ”έρημα κλουβιά” και τι μορφή έχουν στην σημερινή κοινωνία μας;

Έρημο κλουβί μπορεί να είναι ένα εγκαταλειμμένο σπίτι στον τόπο καταγωγής που ερημώνει και γκρεμίζεται καθώς δεν υπάρχει η δυνατότητα στον ιδιοκτήτη να το συντηρήσει. Μπορεί όμως να είναι και τα κοινωνικά δίκτυα όπου «σκλαβωνόμαστε» εθελοντικά και χάνουμε χιλιάδες εργατοώρες χωρίς ουσία. Μπορεί να είναι μια σχέση με έναν άλλο άνθρωπο με ξεπερασμένες, «σκουριασμένες» ιδέες από την οποία δεν θέλουμε να βγούμε γιατί φοβόμαστε μην χάσουμε την «ασφάλεια». Ακόμα και η σχέση μας με τους γονείς μας, τους οποίους στις μέρες μας πολλοί δυσκολεύονται να αφήσουν και να πετάξουν μακριά με τα δικά τους φτερά λόγω της γενικότερης ανασφάλειας και αβεβαιότητας που μας περιβάλει. Έρημο κλουβί τελικά, μπορεί να είναι το ίδιο το οικονομικοπολιτικό πλέγμα του σάπιου καπιταλισμού, που μας «σκλαβώνει» και μας «δένει» και νομίζουμε πως δεν μπορούμε να κουνήσουμε ρούπι.

— Με ποια άλλα είδη τέχνης ασχολείσαι;

Έχω παρακολουθήσει μαθήματα χορού, θεάτρου και φωτογραφίας, την οποία λατρεύω. Εδώ και δύο χρόνια κάνω μαθήματα δημιουργικής γραφής με την δραματοθεραπεύτρια Ανθή Παρασκευοπούλου, την οποία ευχαριστώ γιατί μου άνοιξε νέους δρόμους. Στα πλαίσια αυτά και ανάλογα με το κέφι απασχολούμαι με πηλό ή με ψηφίδες.

— Ποιο είναι το ποιητικό απόσπασμα δικού σου ποιήματος ή αλλουνού ποιητή που σε αγγίζει εντός σου πιο πολύ;

Αγαπώ πολύ τον Φώτη Αγγουλέ και ο αγαπημένος μου στίχος είναι:

«Μην καρτεράτε να λυγίσουμε μήτε για μια στιγμή
μητ’ όσο στην κακοκαιριά λυγάει το κυπαρίσσι
έχουμε τη ζωή πολύ, πάρα πολύ αγαπήσει.»

— Τι άλλο καλλιτεχνικό σχέδιο έχεις στο άμεσο μέλλον;

Θα ήθελα να γράψω μια σειρά διηγημάτων για την γυναίκα και τους κοινωνικοπολιτικούς καταναγκασμούς που τις επιβάλει ο σύγχρονος κόσμος και όπως προ είπα δουλεύω πάνω στο θεατρικό αντιφασιστικό έργο «Λευκή Δαντέλα». Επίσης επεξεργάζομαι μια ιδέα και ίσως δοκιμάσω να γράψω μια νουβέλα για το λογοτεχνικό διαγωνισμό του «Ατέχνως».

Καλοτάξιδο και πάλι το ”To ‘Ερημο κλουβί” σου Βαγγελιώ.